فرآیند تولید و ساخت قطعات در زندگی روزمره اهمیت بسیاری دارد و در همه جنبه‌های زندگی ما نقشی حیاتی ایفا می‌کند. به طور کلی، نیاز به تولید و ساخت قطعات به دلیل تأمین محصولات و خدمات مورد نیاز جامعه از اهمیت بالایی برخوردار است.
در ادامه به برخی از جنبه‌های اهمیت و نیاز به فرآیند تولید و ساخت اشاره می‌شود:
1. ساخت قطعات و تأمین نیازهای اساسی انسان
ساخت قطعات و تولید محصولات صنعتی نظیر مواد غذایی، پوشاک، وسایل نقلیه، لوازم خانگی و تجهیزات پزشکی به افراد کمک می‌کند تا نیازهای اولیه زندگی خود را تأمین کنند. برای مثال:
مواد غذایی: فرآیندهای تولیدی در صنایع غذایی به تولید انواع محصولات غذایی فرآوری‌شده و بسته‌بندی شده کمک می‌کند که به‌راحتی در دسترس مردم قرار گیرد.
پوشاک: تولید پوشاک از مواد اولیه مانند پارچه و الیاف طبیعی و مصنوعی نیاز اساسی به لباس را برطرف می‌سازد.
مسکن و ساختمان: ساخت قطعات و مصالح ساختمانی به فرآیند ایجاد ساختمان‌ها و زیرساخت‌های شهری کمک می‌کند.
2. ساخت قطعات و پیشرفت تکنولوژی و توسعه اجتماعی
بدون وجود فرآیندهای تولید و ساخت قطعات، بسیاری از دستاوردهای تکنولوژیکی و اجتماعی که امروزه در دسترس ما هستند، قابل دستیابی نخواهند بود. فرآیندهای تولیدی منجر به تولید ابزارها و فناوری‌هایی می‌شوند که زندگی ما را راحت‌تر و پیشرفته‌تر می‌کنند. به عنوان مثال:
تجهیزات الکترونیکی: دستگاه‌های هوشمند مانند تلفن‌های همراه، لپ‌تاپ‌ها و تلویزیون‌ها همگی نتیجه فرآیندهای تولید پیشرفته هستند که زندگی دیجیتالی ما را ممکن می‌سازند.
ماشین‌آلات و وسایل نقلیه: تولید خودرو، قطار و هواپیماها باعث تسهیل حمل و نقل و جابجایی افراد و کالاها می‌شود که نقشی اساسی در توسعه اقتصادی دارد.
3. ساخت قطعات و اشتغال‌زایی و اقتصاد
فرآیندهای تولید و ساخت قطعات یکی از اصلی‌ترین منابع ایجاد اشتغال در جوامع هستند. صنایع تولیدی فرصت‌های شغلی بسیاری در زمینه‌های مختلف از جمله طراحی، مهندسی، تولید، بسته‌بندی و توزیع فراهم می‌کنند. این امر نه تنها به بهبود وضعیت اقتصادی افراد کمک می‌کند، بلکه رشد و توسعه اقتصادی کشورها را نیز تضمین می‌کند.
ایجاد فرصت‌های شغلی: کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی طیف وسیعی از مشاغل را به وجود می‌آورند.
پیشرفت اقتصادی: تولید محصولات جدید و نوآورانه به افزایش درآمد و بهبود وضعیت اقتصادی کشورها کمک می‌کند.
4. ساخت قطعات و ارتقاء کیفیت زندگی
فرآیندهای تولید و ساخت قطعات امکان دسترسی به محصولات با کیفیت بالاتر را فراهم می‌کند که زندگی مردم را راحت‌تر و کارآمدتر می‌سازد. از تولید داروها و تجهیزات پزشکی گرفته تا تولید لوازم خانگی پیشرفته، همه این محصولات بهبود کیفیت زندگی افراد را تضمین می‌کنند. برای مثال:
داروها و تجهیزات پزشکی: تولید و ساخت داروهای مدرن و تجهیزات پزشکی پیشرفته موجب بهبود سلامت افراد و افزایش طول عمر شده است.
لوازم خانگی: یخچال، ماشین لباسشویی و دیگر وسایل خانگی به بهبود رفاه و راحتی زندگی روزمره کمک می‌کنند.
5. حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی
صنایع تولیدی به سمت استفاده از مواد اولیه بازیافتی و فرآیندهای پایدارتر حرکت کرده‌اند که به حفظ منابع طبیعی و کاهش آسیب‌های زیست‌محیطی کمک می‌کند. تکنولوژی‌های جدیدی مانند چاپ سه‌بعدی و تولید افزایشی، که مصرف مواد را کاهش می‌دهند، نیز نقش مهمی در این زمینه دارند.
تولید محصولات سازگار با محیط زیست: محصولاتی که با مصرف انرژی کمتر و استفاده از مواد تجدیدپذیر تولید می‌شوند، به حفظ محیط زیست کمک می‌کنند.
مدیریت پسماندها: فرآیندهای بازیافت و تولید پایدار نقش مهمی در کاهش ضایعات و حفظ منابع طبیعی دارند.
6. ساخت قطعات و تنوع و نوآوری در محصولات
فرآیندهای تولید و ساخت قطعات امکان ایجاد محصولات متنوع و نوآورانه را فراهم می‌کند که به جامعه کمک می‌کند نیازهای خاص خود را برآورده سازد. شرکت‌ها از فرآیندهای تولید جدید و بهینه‌سازی روش‌های تولید برای ایجاد محصولات بهتر و نوآورانه استفاده می‌کنند که در نهایت به رفاه جامعه منجر می‌شود.
7. افزایش رقابت‌پذیری و توسعه بازارها
تولید انبوه و کارآمد محصولات باعث کاهش هزینه‌ها و در نتیجه امکان ارائه محصولات به بازارهای بزرگ‌تر و قیمت‌های مناسب‌تر می‌شود. این مسئله به رقابت‌پذیری در سطح بین‌المللی کمک می‌کند و به کشورها امکان می‌دهد در بازار جهانی نقش پررنگی ایفا کنند.
در نتیجه، فرآیند تولید و ساخت قطعات نه‌تنها به تأمین نیازهای اولیه انسان‌ها کمک می‌کند، بلکه به بهبود کیفیت زندگی، توسعه اقتصادی و حفظ منابع طبیعی نیز کمک شایانی می‌کند. بدون این فرآیندها، زندگی مدرن و پیشرفته امروز امکان‌پذیر نبود.
روش های ساخت قطعات
ریخته گری (Casting)
ریخته گری فرآیندی است که در آن ماده مذاب (مانند فلز یا پلاستیک) در قالبی ریخته می‌شود تا پس از سرد شدن و سخت شدن به شکل قطعه نهایی درآید.
انواع روش های ریخته گری:
1.ریخته گری ماسه‌ای
2.ریخته گری تحت فشار (Die Casting)
3.ریخته گری دقیق (Investment Casting)
4.ریخته گری پیوسته
ماشین کاری (Machining)
ماشین کاری فرآیندی است که در آن ماده اضافی از یک قطعه خام حذف می‌شود تا به شکل دلخواه برسد. این روش شامل برش، تراش، فرز، سوراخ‌کاری و غیره است.
انواع روش های ماشین کاری:
1.تراشکاری (Turning)
2.فرزکاری (Milling)
3.سنگ‌زنی (Grinding)
4.حفاری (Drilling)
فرآیندهای تغییر شکل پلاستیک (Forming)
در فرآیند تغییر شکل پلاستیک، ماده با اعمال نیرو بدون حذف مواد تغییر شکل می‌دهد و به شکل دلخواه می‌رسد.
انواع روش های فرآیند تغییر شکل پلاستیک:
1.نورد (Rolling)
2.پرس‌کاری (Stamping)
3.فورجینگ (Forging)
4.کشش (Drawing)
جوشکاری (Welding)
جوشکاری فرآیندی است که در آن دو یا چند قطعه به وسیله حرارت و گاهی فشار به هم متصل می‌شوند.
انواع روش های جوشکاری:
1.جوشکاری قوسی (Arc Welding)
2.جوشکاری لیزری (Laser Welding)
3.جوشکاری نقطه‌ای (Spot Welding)
4.جوشکاری اصطکاکی (Friction Welding)
پرس‌کاری (Pressing)
در این فرآیند از فشار بالا برای فرم‌دهی مواد به شکل‌های خاص استفاده می‌شود. این روش معمولاً در ساخت قطعات فلزی استفاده می‌شود.
انواع روش های پرس کاری:
پرس سرد (Cold Pressing)
پرس گرم (Hot Pressing)
تزریق پلاستیک (Injection Molding)
در این روش مواد پلاستیکی مذاب به داخل یک قالب تزریق می‌شود و پس از سرد شدن به شکل قطعه نهایی درمی‌آید.
این روش مناسب برای تولید انبوه قطعات پلاستیکی با دقت بالا می باشد.
چاپ سه‌بعدی (3D Printing)
چاپ سه‌بعدی یک روش افزودنی است که در آن مواد به‌صورت لایه‌لایه روی هم قرار می‌گیرند تا یک قطعه نهایی ساخته شود.
انواع روش های چاپ سه بعدی:
FDM (مدل‌سازی با لایه‌گذاری ذوبی)
SLA (لیتوگرافی استریو)
SLS (تف‌جوشی لیزری انتخابی)
اکستروژن (Extrusion)
در این فرآیند مواد از یک قالب عبور داده می‌شود تا به شکل دلخواه درآید. این روش معمولاً برای ساخت قطعات طویل مانند لوله‌ها و پروفیل‌ها استفاده می‌شود.
انواع روش های اکستروژن:
اکستروژن گرم
اکستروژن سرد
آبکاری (Plating)
آبکاری روشی است که در آن لایه‌ای از فلز بر روی سطح قطعه قرار می‌گیرد تا خواص مکانیکی و مقاومت آن افزایش یابد.
انواع روش های آبکاری:
آبکاری کروم
آبکاری نیکل
آبکاری طلا
فورجینگ (Forging)
فورجینگ فرآیندی است که طی آن ماده در حالت داغ با ضربه‌های مکرر چکش یا پرس تغییر شکل داده و به شکل نهایی درمی‌آید.
